نوع مقاله : مقاله پژوهشی (کمی)

نویسندگان

• سهیلا جعفری قلعه بیگ ¹
• معصومه اسلامی ²
• طییه رحیمی پردنجانی ³

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران.

² استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران. (نویسنده مسئول)

³ دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران.

چکیده

هدف: افراد آسیب‌دیده اجتماعی دارای مشکلات روانشناختی زیادی به‌ویژه در زمینه افزایش ویژگی‌های شخصیتی تاریک و افت سازش‌یافتگی روانشناختی هستند. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی و شفقت درمانی بر ویژگی‌های شخصیتی تاریک و سازش‌یافتگی روانشناختی در دختران آسیب‌دیده اجتماعی انجام شد.
روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه همراه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش دختران نوجوان آسیب‌دیده اجتماعی در خانه‌های سلامت تحت نظارت سازمان بهزیستی استان خراسان شمالی در شش ماهه دوم سال 1400 بودند. نمونه پژوهش 45 نفر در نظر گرفته شد که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و با روش تصادفی ساده در سه گروه مساوی شامل دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند. هر یک از گروه‌های آزمایش 8 جلسه 60 دقیقه‌ای (هفته‌ای یک جلسه) به‌تفکیک با روش‌های آموزش ذهن‌آگاهی و شفقت درمانی آموزش دیدند و گروه کنترل در این مدت هیچ آموزشی دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش پرسشنامه ویژگی‌های شخصیتی تاریک (جوناسون و وبستر، 2010) و مقیاس سازش‌یافتگی روانشناختی (بیسکر و همکاران، 2013) بودند و داده‌های حاصل از اجرای آنها با روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که هر دو روش آموزش ذهن‌آگاهی و شفقت درمانی در مقایسه با گروه کنترل باعث کاهش معنادار ویژگی‌های شخصیتی تاریک (و سه مولفه آن شامل خودشیفتگی، ماکیاولیسم و جامعه‌ستیزی) و افزایش معنادار سازش‌یافتگی روانشناختی (و سه مولفه آن شامل آزمودگی، ژرف‌نگری و یکپارچگی اجتماعی) در مراحل پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه در دختران آسیب‌دیده اجتماعی شد (001/0P<). دیگر یافته‌ها نشان داد که بین دو روش آموزش ذهن‌آگاهی و شفقت درمانی در کاهش ویژگی‌های شخصیتی تاریک و سازش‌یافتگی روانشناختی و مولفه‌های هر یک از آنها در مراحل پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه در دختران آسیب‌دیده اجتماعی تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0P>).
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، متخصصان و درمانگران سلامت می‌توانند در مداخله‌های روانشناختی خود از هر دو روش آموزش ذهن‌آگاهی و شفقت درمانی برای بهبود ویژگی‌های مرتبط با سلامت از جمله کاهش ویژگی‌های شخصیتی تاریک و افزایش سازش‌یافتگی روانشناختی استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

• آموزش ذهن‌آگاهی
• شفقت درمانی
• ویژگی‌های شخصیتی تاریک
• سازش‌یافتگی روانشناختی
• آسیب‌دیده اجتماعی

موضوعات

• روانشناسی

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Mindfulness Training and Compassion Therapy on Dark Personality Traits and Psychological Adaptation in Socially Disadvantaged Girls

نویسندگان [English]

• Soheila Jafari ghale Beig ¹
• Masoumeh Eslami ²
• Tayebeh Rahimi Pordanjani ³

¹ PhD student, Department of Psychology, Bojnord Branch, Islamic Azad University, Bojnord, Iran.

² Assistant Professor, Department of Psychology, University of Bojnord, Bojnord, Iran. (corresponding author)

³ Associate Professor, Department of Psychology, University of Bojnord, Bojnord, Iran.

چکیده [English]

Purpose: Socially disadvantaged people have many psychological problems, especially in the field of increasing dark personality traits and decreasing psychological adjustment. Therefore, the present study was conducted with the aim of comparing the effectiveness of mindfulness training and compassion therapy on dark personality traits and psychological adaptation in socially disadvantaged girls.
Methodology: This research in terms of purpose was practical and in terms of implementation, method was semi-experimental with a pretest, posttest and one-month follow-up design with a control group. The research population was socially disadvantaged teenage girls in health homes under the supervision of the welfare organization of North Khorasan province in the second half of 2021 year. The research sample was considered 45 people who were selected by available sampling method and were replaced by simple random method in three equal groups including two experimental groups and one control group. Each of the experimental groups received 8 sessions of 60 minutes (one session per week) separately with methods of mindfulness training and compassion therapy, and the control group did not receive any training during this period. The research tools were dark personality traits questionnaire (Jonason and Webster, 2010) and psychological adaptation scale (Biesecker et al., 2013) and the data obtained from their implementation were analyzed by analysis variance with repeated measures and Bonferroni post hoc test in SPSS software.
Findings: The findings showed that both methods of mindfulness training and compassion therapy in compared to the control group caused a significant decrease in dark personality traits (and its three components including narcissism, machiavellism and psychopathy) and a significant increase in psychological adaptation (and its three components including experience, deliberation and social integration) in the posttest and one month follow-up stages in socially disadvantaged girls (P<0.001). Other findings showed that there was no significant difference between the two methods of mindfulness training and compassion therapy in reducing dark personality traits and psychological adaptation and the components of each of them in the posttest and one month follow-up stages in socially disadvantaged girls (P>0.05).
Conclusion: According to the results of this study, health professionals and therapists can use both mindfulness training and compassion therapy methods in their psychological interventions to improve health-related characteristics, including reducing dark personality traits and increasing psychological adaptation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mindfulness training
• compassion therapy
• dark personality traits
• psychological adaptation
• socially disadvantaged