نوع مقاله : مقاله پژوهشی (کمی)

نویسندگان

• ُسعید عباسپور اسفدن ¹
• حسین صاحبدل ²
• مجید ابراهیم پور ³

¹ دانشجوی دکتری، گروه روان شناسی تربیتی، واحد قاینات، دانشگاه آزاد اسلامی، قاینات، ایران.

² استادیار، گروه مشاوره، واحد قاینات، دانشگاه آزاد اسلامی، قاینات، ایران

³ استادیار، گروه روانشناسی کودکان استثنائی، واحد قاینات، دانشگاه آزاد اسلامی، قاینات، ایران.

چکیده

هدف: خود‌ناتوان‌سازی تحصیلی نقش مهمی در سایر متغیرهای تحصیلی دارد. بنابراین، هدف این مطالعه مقایسه اثربخشی روان‌درمانی انگیزشی و درمان شناختی رفتاری بر خودناتوان‌سازی تحصیلی در نوجوانان بود.

روش‌شناسی: این مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آن همه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر قاین در سال تحصیلی 1401-1400 بودند که 45 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در سه گروه مساوی جایگزین شدند. هر یک از گروه‌های آزمایش به‌تفکیک 10 جلسه 90 دقیقه‌ای با روش‌های روان‌درمانی انگیزشی و درمان شناختی رفتاری آموزش دیدند و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش ماند. ابزار پژوهش پرسشنامه خودناتوان‌سازی تحصیلی شوینگر و استینسمر-پلستر (2011) بود که در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون اجرا شد. داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس تک‌متغیری و آزمون تی مستقل در نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند.

یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که هر دو روش روان‌درمانی انگیزشی و درمان شناختی رفتاری باعث کاهش خودناتوان‌سازی تحصیلی در نوجوانان شدند و اثربخشی روان‌درمانی انگیزشی در مقایسه با درمان شناختی رفتاری در کاهش خودناتوان‌سازی تحصیلی در نوجوانان بیشتر بود (001/0P<).

بحث و نتیجه‌گیری: طبق نتایج این مطالعه بهره‌گیری از هر دو روش مداخله روان‌درمانی انگیزشی و درمان شناختی رفتاری به‌ویژه روش روان‌درمانی انگیزشی در کاهش خودناتوان‌سازی تحصیلی ضروری است. بنابراین، مشاوران و روانشناسان می‌توانند از روش روان‌درمانی انگیزشی در کنار سایر روش‌های موثر جهت کاهش خودناتوان‌سازی تحصیلی استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

• روان‌درمانی انگیزشی
• درمان شناختی رفتاری
• خودناتوان‌سازی تحصیلی
• نوجوانان

موضوعات

• روانشناسی

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Motivational Psychotherapy and Cognitive Behavioral Therapy on Academic Self-Handicapping in Adolescents

نویسندگان [English]

• Saaed Abbaspour Esfeden ¹
• Hossien Sahebdel ²
• Majid Ebrahimpour ³

¹ Ph.D Student, Department of Educational Psychololgy, Qaenat branch, Islamic Azad University, Qaenat, Iran

² Asistant professor, Department of Counseling, Qaenat Branch, Islamic Azad University, Qaenat, Iran

³ Asistant Professor, Department of Exceptional Children Psychology, Qaenat Branch, Islamic Azad University, Qaenat, Iran

چکیده [English]

Purpose: Academic self-handicapping plays an important role in other academic variables. Therefore, the aim of this study was to comparing the effectiveness of motivational psychotherapy and cognitive behavioral therapy on academic self-handicapping in adolescents.

Methodology: This study was a semi-experimental with a pre-test and post-test design with a control group. Its population was all female students of the secondary high school of Qain city in the academic years of 2021-2022, which numbeer of 45 people of them were selected by purposive sampling method and randomly replaced in three equal groups. Each of the experimental groups separately was trained 10 of sessions 90 minute with motivational psychotherapy and cognitive behavioral therapy methods, and the control group remained on the waiting list for training. The research tool was Schwinger M, Stiensmeier-Pelster's academic self-handicapping questionnaire (2011), which was implemented in the pre-test and post-test stages. Data were analyzed by univariate analysis of covariance and independent t test in SPSS software.

Findings: The results of the present study showed that both motivational psychotherapy and cognitive behavioral therapy reduced academic self-handicapping in adolescents, and the effectiveness of motivational psychotherapy in compared to the cognitive behavioral therapy was higher in reducing academic self-handicapping in adolescents (P<0.001).

Conclusion: According to the results of this study, it is necessary to use both motivational psychotherapy intervention and cognitive behavioral therapy methods, especially motivational psychotherapy method in reducing academic self-handicapping. Therefore, counselors and psychologists can use the motivational psychotherapy method along with other effective methods to reduce academic self-handicapping.

کلیدواژه‌ها [English]

• Motivational Psychotherapy
• Cognitive Behavioral Therapy
• Academic Self-Handicapping
• Adolescents