زهرا امینی؛ فریبا حنیفی
چکیده
هدف: هدف این پژوهش بررسی الگوی عوامل موثر بر رشد اخلاقی و تعیین وضعیت آنها در دانش‌آموزان دوره ابتدایی بود.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا آمیخته (کیفی و کمی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی خبرگان رشد اخلاقی بودند که با توجه به اصل اشباع نظری تعداد 12 نفر از آنها با روش‌های نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب ...
بیشتر
هدف: هدف این پژوهش بررسی الگوی عوامل موثر بر رشد اخلاقی و تعیین وضعیت آنها در دانش‌آموزان دوره ابتدایی بود.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا آمیخته (کیفی و کمی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی خبرگان رشد اخلاقی بودند که با توجه به اصل اشباع نظری تعداد 12 نفر از آنها با روش‌های نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. جامعه پژوهش در بخش کمی دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بودند که طبق فرمول کوکران تعداد 377 نفر آنها با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. داده‌ها با روش‌های مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوری و با روش‌های کدگذاری باز، محوری و انتخابی و آزمون تی تک نمونه‌ای در نرم‌افزار SPSS-21 تحلیل شدند.یافته‌ها: یافته‌های بخش کیفی نشان داد که عوامل موثر بر رشد اخلاقی دارای 88 مفهوم، 20 عامل و 6 مقوله بود که مقوله‌ها و عامل‌ها شامل محیط زندگی و نحوه تربیت (با سه عامل نقش محیط خانواده در رشد اخلاقی، نقش محیط آموزشی در رشد اخلاقی و نقش گروه همسالان در رشد اخلاقی)، استدلال‌های اخلاقی (با سه عامل استدلال‌های شناختی، استدلال‌های عاطفی و استدلال‌های روانی- حرکتی)، فضای حمایتی (با سه عامل برخورداری خانواده و مربیان از دانش علمی، استفاده از مشوق‌ها و توجه به مسائل معنوی)، آسیب‌های روانی، اجتماعی و آموزشی (با چهار عامل آسیب‌های ناشی از ویژگی‌های شخصیتی و روانی، آسیب‌های ناشی از استفاده غیرصحیح از رسانه‌ها، آسیب‌های ناشی از مشکلات خانوادگی و آسیب‌های ناشی از کارکردهای آموزشی)، ایجاد شناخت (با سه عامل مسئولیت‌پذیری، توانمندسازی و الگوپذیری) و فضائل اخلاقی (با چهار عامل نوع‌دوستی، کرامت انسانی، قانون‌مداری و توان تصمیم‌گیری) بودند. یافته‌های بخش کمی نشان داد که بین میانگین همه عوامل با میانگین جامعه تفاوت معناداری وجود داشت (05/0>P).بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر برنامه‌ریزی برای بهبود رشد اخلاقی دانش‌آموزان ضروری است. بنابراین، متخصصان و برنامه‌ریزان حوزه تعلیم‌وتربیت می‌توانند با توجه به مقوله‌ها و عامل‌های این پژوهش برنامه‌هایی جهت بهبود رشد اخلاقی دانش‌آموزان دوره ابتدایی طراحی و اجرا کنند.
