نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا خوش نژاد ¹
• مهتاب سلیمی ²
• رمضان جهانیان ³
• مژگان عبدالهی ²

¹ دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی، گروه علوم تربیتی، واحد گرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

² استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی ، کرج، ایران

³ دانشیار، گروه علوم تربیتی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی ، کرج، ایران

چکیده

هدف: دانشگاه‌ها نقش مهمی در پویایی و رشد منطقه‌ای دارند و دانشگاه‌های نسل چهارم نسبت به دانشگاه‌های نسل اول تا سوم، نقش موثرتری در این زمینه دارند. بنابراین، هدف این مطالعه شناسایی و تعیین روابط ارکان و مولفه‌های دانشگاه نسل چهارم در دانشگاه آزاد اسلامی بود.
روش شناسی: مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا آمیخته (کیفی-کمّی) بود. جامعه بخش کیفی اساتید و مدیران آموزشی دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان البرز در سال تحصیلی 1401-1400 بودند که طبق اصل اشباع نظری تعداد 12 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری هدفمند و گلوله‌برفی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. جامعه بخش کمّی اساتید دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز در سال تحصیلی 1401-1400 به تعداد 620 نفر بودند که طبق فرمول کوکران تعداد 273 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای بر اساس جنسیت به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. داده‌ها با مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و پرسشنامه محقق‌ساخته گردآوری و روایی و پایایی آنها مناسب ارزیابی شد. همچنین، برای تحلیل داده‌ها در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون در نرم‌افزار MAXQDA-2020 و در بخش کمّی از روش‌های تحلیل عاملی اکتشافی و مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS-25 و Smart PLS-3 استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌های بخش کیفی نشان داد که برای دانشگاه نسل چهارم در دانشگاه آزاد اسلامی 48 شاخص، 16 مولفه و 4 رکن شناسایی شد؛ به‌طوری که ارکان شامل سطح سازمانی (با 3 مولفه تحلیل رقبا، منابع مالی و منابع انسانی)، سطح کلان (با 6 مولفه مدیریت راهبردی، تحلیل محیط داخلی، تحلیل محیط خارجی، فرهنگ‌سازی، آینده‌نگری و آینده‌پژوهی و سیاست‌گذاری)، سطح میانی (با 2 مولفه فناوری و استقلال و آزادی) و سطح خرد (با 5 مولفه آموزش کاربردی، ارزیابی و تغییرات محتوایی، تشخیص فرصت، خلاقیت و مهارت‌محوری) بودند. همچنین، یافته‌های بخش کمّی نشان داد که همه مولفه‌ها بار عاملی بالاتر از 70/0، میانگین واریانس استخراج‌شده بالاتر از 50/0 و پایایی بالاتر از 70/0 داشتند. علاوه بر آن، هر چهار سطح سازمانی، کلان، میانی و خرد بر دانشگاه نسل چهارم و هر یک از مولفه‌ها بر ابعاد مرتبط اثر معنادار مثبت داشتند (05/0P<).
بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به ارکان و مولفه‌های شناسایی‌شده در پژوهش حاضر، برای بهبود وضعیت دانشگاه نسل چهارم می‌توان زمینه را برای بهبود ارکان و مولفه‌های دانشگاه نسل چهارم از طریق شاخص‌های هر یک از آنها بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

• دانشگاه
• دانشگاه نسل چهارم
• دانشگاه آزاد اسلامی

عنوان مقاله [English]

Identifying and Determining the Relationships between the Pillars and Components of the Fourth Generation University in the Islamic Azad University

نویسندگان [English]

• Zahra Khoshnejad ¹
• Mahtab Salimi ²
• Ramezan Jahanian ³
• Mozhgan Abdollahi ²

¹ PhD student, in Higher Education Management,, Department of Educational Sciences,, Karaj, Branch,, Islamic Azad University,, Karaj,, Iran

² Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.

³ Associate Professor, Educational Sciences Department, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran

چکیده [English]

Purpose: The universities play an important role in regional dynamics and growth, and fourth generation universities play a more effective role in this regard than the first to third generation universities. Therefore, the purpose of this study was identifying and determining the relationships between the pillars and components of the fourth generation university in the Islamic Azad University.
Methodology: The present study in terms of purpose was practical and in terms of implementation method was mixed (qualitative-quantitative). The population of qualitative part was the professors and educational managers of Islamic Azad University of Alborz province in the academic years 2021-22, which according to the theoretical saturation principle number of 12 people of them were selected as a sample by purposeful and snowball sampling methods. The population of quantitative part was the professors of Islamic Azad University of Alborz province in the academic years 2021-22 with number 620 people, which according to Cochran formula number of 273 people of them were selected as a sample by stratified random sampling method based on the gender. Data were collected with a semi-structural interview and researcher-made questionnaire and their validity and reliability were evaluated properly. Also, for data analysis in the qualitative part were used from theme analysis method in MAXQDA-2020 software and in a quantitative part were used from exploratory factor analysis and structural equation modeling methods in SPSS-25 and Smart PLS-3 software.
Findings: The qualitative findings showed that 48 indicators, 16 components and 4 pillars were identified for the fourth generation university in the Islamic Azad University; So that the pillars were included organizational level (with 3 components of competitors analysis, financial resources and human resources), macro level (with 6 components of strategic management, internal environment analysis, external environmental analysis, making culture, futurism and futures and policy making), middle level (with 2 components of technology and independence and freedom) and micro level (with 5 components of applied training, assessment and content changes, opportunity recognition, creativity and skill-based). Also, the quantitative findings showed that all components had a factor load above 0.70, the average variance extracted above 0.50 and reliability above 0.70. In addition, all four organizational, macro, middle and micro levels had a significant positive effect on the fourth generation university and each component had a significant positive effect on related dimensions (P<0.05).
Conclusion: Regarded to the identified pillars and components in the present study, to improve the status of the fourth generation university can be improved the basic to improve the pillars and components of the fourth generation university through the indicators of each of them

کلیدواژه‌ها [English]

• University
• Fourth Generation University
• Islamic Azad University