چکیده

    دموکراتیزه‌شدن روابط علم و جامعه: از باسوادی علمی تا تولید مشترک دانش     محمدامین قانعی‌ راد [1]   ابوالفضل مرشدی [2]     چکیده   این مقاله به بررسی وضعیت ایران و دیگر کشورهای جهان و تحلیل دیدگاه‌ها و تجربیات دانشمندان دورۀ مدرن در زمینۀ ارتباط علم و جامعه می‌پردازد. دانشمندان همواره خواهان ارتباط با جامعه و گروه‌های مردم بوده‌اند که بیشتر جریانی یک‌سویه و مبتنی بر منطق تک ­ گویی از دانشمندان به سوی عامۀ نادان و غافل بوده است؛ اما در دهه­های اخیر ارتباط علم و جامعه دگرگونی یافته و رفته رفته به فرایندی گفت‌وگویی و مشارکت باز مبدل شده است. مقالۀ حاضر در پی پاسخ‌گویی به این سؤالات است:   - صورت‌های ارتباط علم و جامعه در دهه‌های اخیر چگونه بوده‌اند؟   - این صورتبندی­ها چه ارتباطی با دگرگونی صورت جامعه داشته‌اند؟   - بین صورت‌های دموکراسی معاصر و صورت‌های ارتباط علم و جامعه چه توازنی وجود دارد؟   - وضعیت ارتباط علم و جامعه را در ایران چگونه می‌توان در سمت و سوی رابطۀ دموکراتیک ‌تر سامان داد؟   مقاله پیوند بین سه مقولۀ علم، جامعه و دموکراسی را بررسی می­کند تا پیوند صورت­بندی­های مفهومی مزبور با تحولات اجتماعی و دگرگونی در صورت­های دموکراسی معاصر را روشن کند. یافته­های این مطالعه نشان می­دهد که ظهور تحولات فرهنگی و تکنولوژیک و شکل­گیری مدرنیتۀ اخیر یا جامعۀ پسامدرن در دموکراتیزه کردن دانش و جامعه مؤثر بوده است. بخش نهایی مقاله با نگاهی به وضعیت ایران مجموعه­ای از پیشنهادها را برای گسترش فرایندهای دموکراتیک در رابطۀ علم و جامعۀ ایران طرح می­کند.         [1] . دانشیار جامعه­شناسی، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور ghaneirad@yahoo.com   [2] . دانشجوی دکترای جامعه­شناسی، دانشگاه تهران

کلیدواژه‌ها

• واژگان کلیدی: علم و جامعه
• دموکراتیک شدن دانش
• مدل کمبود عمومی
• مدل درگیری عمومی
• مدل مشارکت عمومی

عنوان مقاله [English]

Democratization of Science and Society Relationships From Scientific Literacy to Knowledge Co-Production

چکیده [English]

  Democratization of Science and Society Relationships   From Scientific Literacy to Knowledge Co-Production     Mohammad Amin Ghaneirad   Associate Professor of Sociology at National Research Institute for Science Policy   Email: ghaneirad@yahoo.com   Abolfazl Morshedi   PhD Candidate, Tehran University     Abstract   Scientists seek to establish and maintain relationships with society and different groups of people, but these relationships have been rather one-directional and based on monologue logic flowing from scientists to the lay. During recent decades, however, the science and society relationships have witnessed changes: facilitating processes of dialogical and encouraging open/mutual participation. The present paper, while reviewing the literature, theoretical views and experiences of other countries, takes a glance at the Iranian situation and seeks to answer the following questions:   1- How have been the forms of science and society relations during recent decades?   2- What relations have exhibited these formations, echoing changes of society’s forms?   3- What parallels exist between forms of contemporary democracy and forms of science and society relations?   4- How the Iranian situation of science and society relations can be organized in a more democratic direction?   The first section of the paper based on the study of the existing literature presents forms of science and society relations in three models of public deficit, public engagement, and public participation. The second section examines the link between three categories of science, society and democracy to clarify symmetry between these conceptual formulations with social changes and shifts in contemporary democracy forms. The finding of the paper shows the emergence of cultural and technological changes and that genesis of late modernity or postmodern society has been effective in democratization of knowledge and society. The final section of paper proposes several ideas for developing democratic processes in science and social relations in the country.                

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords : Science and Society: Democratization of Knowledge
• Public Deficit Model
• Public Engagement Model
• Public Participation Model