جامعه شناسی آموزش و پرورش

دو فصلنامه علمی جامعه شناسی آموزش و پرورش

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تحلیل جامعه شناختی اولویت های تربیت شهروند مطلوب در اسناد رسمی و واقعیت اجتماعی مدرسه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران ایران

2 دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران ، ایران

3 استادیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت­بندی مؤلفه­های شهروندی مطلوب از نظر نظام رسمی جمهوری اسلامی و میان دانش­آموزان انجام گرفت.
روش: روش مطالعه این پژوهش کمی-کیفی بود که برمبنای آن نخست با مرور اسناد رسمی(قانون اساسی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش) با منطق روش تحلیل محتوای کیفی، مؤلفه­های تربیت شهروندی مطلوب مدنظر نظام جمهوری اسلامی ایران به صورت نظری، فیش­برداری شد. سپس فرایند کدگذاری کیفی روی آنها انجام گرفت. در ادامه برای شناسایی جایگاه مؤلفه­های شهروندی و نمود آنها در بین دانش­آموزان(واحد تحلیل)، از میان معلمان متوسطه پسرانه شهر تهران به عنوان واحد مشاهده به روش پیمایش و با استفاده از نمونه­گیری خوشه­ای چند­مرحله­ای، نمونه­ی 210 نفری انتخاب شد. داده­ها با استفاده از پرسشنامه خودساخته جمع­آوری گردید که مقدار الفای آن 82/. در سطح قابل قبولی بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از  نرم افزارspss و با استفاده تحلیل عامل اکتشافی و در سطح معناداری 0.05 انجام شد.
یافته­ها: در این پژوهش با واکاوی مفهومی اسناد مورد مطالعه، مشخص شد که تمامی مؤلفه­های تربیت شهروندی در جمهوری اسلامی ایران با محوریت دین و رسیدن به قرب الهی مفهوم­سازی ­شد. براین اساس شهروند در حوزه دینی با شاخص­های اعتقادی، عبادی، شناختی و در حوزه اجتماعی با شاخص­های منفعت اجتماعی، مشارکت و نقش­آفرینی مجزای اجتماعی مطلوب به­شمار می­آید. با بررسی محورهای شهروندی در بین دانش­آموزان مؤلفه­ی اعتماد و مسئولیت­پذیری با (مقدارویژه 012/6  و تعهد دینی و سازمانی با مقدار ویژه 073/2 بیشترین نمود را در بین دان­آموزان داشتند.
نتیجه ­گیری: با بررسی نسبت داه­های دو بخش کمی و کیفی می­توان نتیجه گرفت لزوم توجه به اولویت­های تربیت دانش­آموزان به­عنوان شهروندان آینده می­تواند به هم­گرایی دورنی نظام رسمی و واقعیت جامعه کمک کند.

کلیدواژه‌ها

مراجع
باقری، لیلا. (1393). «بررسی اخلاق و حقوق شهروندی در جامعه و انتظار مردم از دولت(مطالعه موردی شهر تهران)»، فصلنامه اخلاق زیستی، 4(11):126-93.
حبیب­پور،کرم؛ صفری، رضا. (1395). راهنمای جامعspss در تحقیقات پیمایشی، تهران: نشر لویه، چاپ هفتم.
سانتراک، جان دبلیو. (2008). روانشناسی تربیتی، ترجمه شاهده حسینی، مهشید عراقچی و حسین دانش­فر. (1387). تهران: نشر رسا.
سبحانی‌نژاد، مهدی و منافی کاظم. (1390). جامعه شناسی آموزش و پرورش، تهران: انتشارات یسطرون.
شارع‌پور، محمود. (1390). جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش، تهران: انتشارات سمت.
غیاثوند، احمد. (1393). «آموزش شهروندی در مدارس شهر تهران. آثارها و پیامدها»، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 8(23): 208-239.
کمالپورخوب، ناصر؛ هاشمی، سیدضیاء و نجاتی­حسینی، سیدمحمود. (1399). «تبیین جامعه­شناختی مواضع سیاسی تربیت دانش­آموز به مثابه شهروند مطلوب در اسناد رسمی جمهوری اسلامی ایران(مطالعه موردی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند چشم انداز20ساله)»، فصلنامه نوآوری­های آموزشی،19(73): 80-59.
کمالپورخوب، ناصر؛ هاشمی، سیدضیاء و نجاتی­حسینی، سیدمحمود. (1399). تبیین جامعه­شناختی نسبت شهروند مطلوب در اسناد رسمی تعلیم و تربیت با واقعیت اجتماعی مدرسه. پایان­نامه دکتری، دانشگاه­آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
کیشانی‌فراهانی، عزت‌الله و فرمهینی‌فراهانی، محسن. (1392). «مؤلفه‌های اساسی تربیت شهروندی اسلامی-ایرانی»، فصلنامه مطالعات ملی،14(4)،51-74.
مبانی نظری سند تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران. (1390). دانشگاه فرهنگیان.
محمدی، حسین، مزیدی، محمد و سعید، بهشتی(1396). «تحلیل مفهومی مراحل و ابعاد تربیت شهروندی»، فصلنامه علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 8(4): 106-83.
Creswell J W. (1999).“Mixed-Method Research: Introduction and Application in A. Tashakkori &C. Teddlie (eds.), Handbook of Mixed Methods in SocialaAnd Behavioral Research, Thousand Oaks, CA: Sage: 209-240.
Dalton R. (2006). citizenship norms and political participation in America: the good news in the bad news is wrong, center for the study of democracy, university of California.
Hoskins B & Mascherini M. (2009). meaduring active citizenship through the development of a composit indicators research, 90(3): 459-488.
Lee W O. (1999). Qualities of citizenship for the new century: perception of Asian educational leaders. paper presented at the fifth unescoaceid, international conference on reforming leadering curriculum.
Tan A. (2007). islam and citizenship education in Singapore: challenges and implications. education, citizenship a social justice, 2(1): 23-39.
جامعه شناسی آموزش و پرورش
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 13
بهار و تابستان
اردیبهشت 1399
صفحه 169-179
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 15 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 12 اسفند 1399
  • تاریخ پذیرش: 15 بهمن 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 15 بهمن 1399
اشتراک گذاری
ارجاع به این مقاله
آمار