نویسندگان

• ناصر کمالپورخوب ¹
• سیدضیاء هاشمی ²
• سیدمحمود نجاتی حسینی ³

¹ دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران ایران

² دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران ، ایران

³ استادیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت­بندی مؤلفه­های شهروندی مطلوب از نظر نظام رسمی جمهوری اسلامی و میان دانش­آموزان انجام گرفت.
روش: روش مطالعه این پژوهش کمی-کیفی بود که برمبنای آن نخست با مرور اسناد رسمی(قانون اساسی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش) با منطق روش تحلیل محتوای کیفی، مؤلفه­های تربیت شهروندی مطلوب مدنظر نظام جمهوری اسلامی ایران به صورت نظری، فیش­برداری شد. سپس فرایند کدگذاری کیفی روی آنها انجام گرفت. در ادامه برای شناسایی جایگاه مؤلفه­های شهروندی و نمود آنها در بین دانش­آموزان(واحد تحلیل)، از میان معلمان متوسطه پسرانه شهر تهران به عنوان واحد مشاهده به روش پیمایش و با استفاده از نمونه­گیری خوشه­ای چند­مرحله­ای، نمونه­ی 210 نفری انتخاب شد. داده­ها با استفاده از پرسشنامه خودساخته جمع­آوری گردید که مقدار الفای آن 82/. در سطح قابل قبولی بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از  نرم افزارspss و با استفاده تحلیل عامل اکتشافی و در سطح معناداری 0.05 انجام شد.
یافته­ها: در این پژوهش با واکاوی مفهومی اسناد مورد مطالعه، مشخص شد که تمامی مؤلفه­های تربیت شهروندی در جمهوری اسلامی ایران با محوریت دین و رسیدن به قرب الهی مفهوم­سازی ­شد. براین اساس شهروند در حوزه دینی با شاخص­های اعتقادی، عبادی، شناختی و در حوزه اجتماعی با شاخص­های منفعت اجتماعی، مشارکت و نقش­آفرینی مجزای اجتماعی مطلوب به­شمار می­آید. با بررسی محورهای شهروندی در بین دانش­آموزان مؤلفه­ی اعتماد و مسئولیت­پذیری با (مقدارویژه 012/6  و تعهد دینی و سازمانی با مقدار ویژه 073/2 بیشترین نمود را در بین دان­آموزان داشتند.
نتیجه ­گیری: با بررسی نسبت داه­های دو بخش کمی و کیفی می­توان نتیجه گرفت لزوم توجه به اولویت­های تربیت دانش­آموزان به­عنوان شهروندان آینده می­تواند به هم­گرایی دورنی نظام رسمی و واقعیت جامعه کمک کند.

کلیدواژه‌ها

• شهروند مطلوب
• سندتحول بنیادین آموزش و پرورش
• دانش­آموز
• معلم
• روش سه بعدی تک مرحله­ای

عنوان مقاله [English]

Sociological analysis of the priorities of educating the desired citizen in the official documents and social reality of the school

نویسندگان [English]

• Naser Kemalpourkhob ¹
• sayed Zeya Hashemi ²
• Seyed Mahmoud Nejati Hosseini ³

¹ PhD student in Sociology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran Iran

² Associate Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

³ Assistant Professor, Department of Social Communication Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Purpose: This study was conducted with the aim of identifying and prioritizing the components of desirable citizenship in terms of the official system of the Islamic Republic and among students.
Methodology: The study method of this study was quantitative-qualitative, based on which, first by reviewing official documents (Constitution and the document of fundamental transformation of education) with the logic of qualitative content analysis method, the components of desirable citizenship education considered by the Islamic Republic of Iran theoretically, Fish ‌ Removed. Then the quality coding process was performed on them. In order to identify the position of citizenship components and their manifestation among students (analysis unit), among boys' high school teachers in Tehran as a unit of observation by survey method and using multi-stage cluster sampling, A sample of 210 people was selected. Data were collected using a self-made questionnaire with an alpha value of 0.82, Achieved at an acceptable level. Data analysis was performed using SPSS software and exploratory factor analysis at a significance level of 0.05.
Findings: In this study, by analyzing the document of the constitution and the document of fundamental change in education, it was determined that the components of citizenship education are regulated and implemented with the focus on religion and reaching the nearness of God. Accordingly, a religious citizen with desirable religious, devotional, and cognitive characteristics and in the field of social action with the characteristics of social benefit, participation and role-playing is considered a desirable social. By examining the axes of citizenship among the students, the component of trust and social responsibility with (especially the value of 0.612 and strategic educational awareness with the special value (1.226) had the least manifestation among the students.
Conclusion: By examining the ratio of quantitative and qualitative parts, it can be concluded that the need to pay attention to the priorities of educating students as future citizens can help the internal convergence of the formal system and the reality of society.

کلیدواژه‌ها [English]

• desirable Citizen
• Basic Education Transformation Document
• Student
• teacher
• One-Step Three-Dimensional Method