علوم اجتماعی
افسانه صابر گرکانی؛ مهناز پرموز؛ فریبا حنیفی
چکیده
هدف: کیفیت برنامهدرسی نقش مهمی در موفقیت و عملکرد تحصیلی دارد. در نتیجه، هدف این مطالعه بررسی وضعیت مولفههای ارزشیابی کیفیت برنامهدرسی در مدارس ابتدایی شهر تهران بود.
روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه بخش کیفی خبرگان و اساتید برنامهدرسی شهر تهران بودند که طبق اصل اشباع نظری تعداد ...
بیشتر
هدف: کیفیت برنامهدرسی نقش مهمی در موفقیت و عملکرد تحصیلی دارد. در نتیجه، هدف این مطالعه بررسی وضعیت مولفههای ارزشیابی کیفیت برنامهدرسی در مدارس ابتدایی شهر تهران بود.
روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه بخش کیفی خبرگان و اساتید برنامهدرسی شهر تهران بودند که طبق اصل اشباع نظری تعداد 12 نفر از آنها با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه بخش کمی معلمان زن و مرد مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 به تعداد 23593 نفر بودند که طبق جدول کرجسی و مورگان تعداد 377 نفر از آنها با روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش مصاحبه نیمهساختاریافته و پرسشنامه محققساخته بودند که روایی مصاحبهها با روش مثلثسازی تایید و پایایی آن با روش ضریب توافق بین دو کدگذار 83/0 محاسبه شد و روایی صوری پرسشنامه با نظر خبرگان تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 85/0 محاسبه شد. دادهها با روشهای کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرمافزار MAXQDA و آزمون تی یک نمونهای در نرمافزار SPSS تحلیل شدند.
یافته ها: یافتهها نشان داد که ارزشیابی کیفیت برنامهدرسی در مدارس ابتدایی دارای 108 شاخص در 23 مولفه و 6 بعد شامل رویکرد سیستمی ارزشیابی کیفیت برنامهدرسی (با 4 مولفه تفکر راهبردی، تعمیمپذیری اهداف، دریافت بازخورد اصلاحی و تسهیل فرآیند یاددهی و یادگیری)، ارزشیابی کیفی فعالیتها (با 3 مولفه ارزشیابی فعالیتهای انگیزشی، ارزشیابی فعالیتهای کاربردی و ارزشیابی فعالیتهای برنامهدرسی)، کیفیتبخشی امکانات و فناوریهای نوین (با 3 مولفه امکانات فرهنگی و ورزشی، امکانات آموزشی و امکانات رفاهی)، کیفیتبخشی عوامل ساختاری (با 4 مولفه کمبود منابع و توزیع نامناسب، آیندهنگری ضعیف، ارتباطات فردی و سازمانی و عدم انضباط کاری)، کیفیتسنجی اصول برنامهدرسی (با 4 مولفه انعطافپذیری، توالی برنامهدرسی، سودمندی برنامهدرسی و جامعیت برنامهدرسی) و کیفیتسنجی مدیریت استراتژیک برنامهدرسی (با 5 مولفه بهبود ظواهر برنامهدرسی، بهبود محتوای برنامهدرسی، انسجام برنامهدرسی، ترسیم چشمانداز و رشد هویت ملی- مذهبی) بود. همچنین، مولفههای تفکر راهبردی، تعمیمپذیری اهداف، تسهیل فرآیند یاددهی و یادگیری، ارزشیابی فعالیتهای انگیزشی، ارزشیابی فعالیتهای کاربردی و ارزشیابی فعالیتهای برنامهدرسی، امکانات فرهنگی و ورزشی، امکانات آموزشی، امکانات رفاهی، کمبود منابع و توزیع نامناسب، آیندهنگری ضعیف، ارتباطات فردی و سازمانی، انعطافپذیری،
علوم اجتماعی
زهرا صادقلو؛ لادن سلیمی؛ وحید فلاح
چکیده
هدف: با توجه به رشد روزافزون استفاده از بازیهای دیجیتال و غیردیجیتال، هدف این مطالعه طراحی الگوی برنامهدرسی آموزش مبتنی بر بازی غیردیجیتال با رویکرد هایاسکوپ برای دانشجو معلمان بود.روش شناسی: مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی، از نظر زمان، مقطعی و از نظر شیوه اجرا، کیفی بود. جامعه مطالعه خبرگان و متخصصان برنامهدرسی و بازیهای ...
بیشتر
هدف: با توجه به رشد روزافزون استفاده از بازیهای دیجیتال و غیردیجیتال، هدف این مطالعه طراحی الگوی برنامهدرسی آموزش مبتنی بر بازی غیردیجیتال با رویکرد هایاسکوپ برای دانشجو معلمان بود.روش شناسی: مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی، از نظر زمان، مقطعی و از نظر شیوه اجرا، کیفی بود. جامعه مطالعه خبرگان و متخصصان برنامهدرسی و بازیهای آموزشی بودند که طبق اصل اشباع نظری تعداد 14 نفر از آنها با روش نمونهگیری هدفمند بهعنوان نمونه انتخاب شدند. دادهها با مصاحبه نیمهساختاریافته گردآوری و با روش تحلیل کدگذاری در نرمافزار MAXQDA تحلیل شدند.یافتهها: یافتهها نشان داد که الگوی برنامهدرسی آموزش مبتنی بر بازی غیردیجیتال با رویکرد هایاسکوپ برای دانشجو معلمان 79 مفهوم، 24 زیرمقوله و 11 مقوله داشت. در این الگو، برای اهداف برنامهدرسی 28 مفهوم، 9 زیرمقوله و 4 مقوله شامل رشد ذهنی کودک (با 2 زیرمقوله بهبود مهارتهای شناختی و رشد ذهنی)، بهبود مهارتهای اجتماعی و عاطفی کودک (با 2 زیرمقوله مهارتهای عاطفی و شخصیتی و مهارتهای اجتماعی)، بهبود انگیزه و آمادگی (با 2 زیرمقوله آمادهسازی کودک و فعالیت کودک) و رشد معنوی و فرهنگی کودک (با 3 زیر مقوله رشد معنوی، رشد فرهنگی و رشد و توسعه کلی)، برای محتوای برنامهدرسی 23 مفهوم، 6 زیرمقوله و 3 مقوله شامل آموزش شناختی (با 2 زیرمقوله آموزش آکادمیک و مهارتهای ذهنی)، موضوعهای اجتماعی و هنری (با 2 زیرمقوله مهارتهای اجتماعی و آموزش هنری) و آموزش و رشد کلی (با 2 زیرمقوله موضوعهای کلی و رشد جسمانی)، برای روشهای یاددهی و یادگیری برنامهدرسی 18 مفهوم، 5 زیرمقوله و 2 مقوله شامل روشهای گروهی و فعال (با 3 زیرمقوله آموزش از طریق بازی، آموزش گروهی و روشهای فعال) و روشهای فردی و مستقیم (با 2 زیرمقوله روش هنری و روش شناختی) و برای ارزشیابی برنامهدرسی 10 مفهوم، 4 زیرمقوله و 2 مقوله شامل روشهای غیرفعال (با 2 زیرمقوله مشاهده و روشهای کتبی) و روشهای فعال (با 2 زیرمقوله روشهای عملکردی و روشهای گروهی) شناسایی شد.بحث و نتیجهگیری: نتایج این مطالعه درباره الگوی برنامهدرسی آموزش مبتنی بر بازی غیردیجیتال با رویکرد هایاسکوپ برای دانشجو معلمان میتواند توسط متخصصان و برنامهریزان برنامهدرسی دانشگاه فرهنگیان جهت بهبود برنامهدرسی مبتنی بر بازی مورد استفاده قرار گیرد.
روانشناسی
زیبا نیک محمدی؛ ناهید شفیعی؛ علیرضا عراقیه
چکیده
هدف: برنامهدرسی نقش مهمی در موفقیت نظامهای آموزشی دارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مولفههای برنامهدرسی هیوتاگوژیکی دوره دوم متوسطه انجام شد.روش شناسی: مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی از نوع اکتشافی بود. جامعه این پژوهش مقالههای مرتبط با حیطه پژوهش در سالهای 2019 الی 2023 و خبرگان آشنا به ...
بیشتر
هدف: برنامهدرسی نقش مهمی در موفقیت نظامهای آموزشی دارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مولفههای برنامهدرسی هیوتاگوژیکی دوره دوم متوسطه انجام شد.روش شناسی: مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی از نوع اکتشافی بود. جامعه این پژوهش مقالههای مرتبط با حیطه پژوهش در سالهای 2019 الی 2023 و خبرگان آشنا به حیطه پژوهش و دارای مدرک تحصیلی دکتری در حوزههای برنامهریزی درسی و روانشناسی تربیتی بودند که تعداد 9 مقاله و 6 نفر خبرگان طبق اصل اشباع نظری و با روشهای نمونهگیری هدفمند و گلولهبرفی انتخاب شدند. دادهها با روشهای یادداشتبرداری از مقالهها و مصاحبه نیمهساختاریافته با خبرگان گردآوری که روایی محتوایی آنها توسط 5 نفر از خبرگان 995/0 و پایایی آن با روش ضریب کاپای کوهن 979/0 محاسبه و برای تحلیل دادهها از روش تحلیل مضمون استفاده شد.یافتهها: یافتههای حاصل از یادداشتبرداری از مقالهها و مصاحبه نیمهساختاریافته با خبرگان نشان داد برای برنامهدرسی هیوتاگوژیکی دوره دوم متوسطه در مضمون فراگیر انعطافپذیری 8 مضمون پایه در 3 مضمون سازماندهنده شامل انعطاف در اهداف، انعطاف در برنامهها و انعطاف در مدیریت، در مضمون فراگیر هدف 8 مضمون پایه در 2 مضمون سازماندهنده شامل بستر هدفگذاری هیوتاگوژیکی و همهجانبهنگری در هدفگذاری، در مضمون فراگیر محتوا 16 مضمون پایه در 4 مضمون سازماندهنده شامل گستردگی محتوا، تولید محتوا، محتوای کاربردی و محتوای مهارتی، در مضمون فراگیر یادگیرنده 15 مضمون پایه در 4 مضمون سازماندهنده شامل یاگیرنده خودتعیینگر، مشارکت همیارانه خلاق، عاملیت یادگیرنده و انگیزه درونی، در مضمون فراگیر تسهیلگری 24 مضمون پایه در 5 مضمون سازماندهنده شامل کلاس هیوتاگوژیکی، مهارتهای معلمان هیوتاگوژیکی، تدریس اصیل، فرصتسازی برای دانشآموز و آموزش مهارتهای هیوتاگوژیکی، در مضمون فراگیر فناوری آموزشی 12 مضمون پایه در 3 مضمون سازماندهنده شامل کلاس فناورانه، ابزارهای آموزشی فناورانه و شبکههای اجتماعی، در مضمون فراگیر تفکر 8 مضمون پایه در 3 مضمون سازماندهنده شامل تفکر سیستمی، تفکر انتقادی و تفکر گروهی و در مضمون فراگیر ارزشیابی 19 مضمون پایه در 4 مضمون سازماندهنده شامل سنجش هیوتاگوژیکی، نقش معلم در سنجش، نقش دانشآموز در سنجش و انتخاب در سنجش شناسایی شد.بحث و نتیجه گیری: طبق مضامین شناساییشده حاصل از یادداشتبرداری از مقالهها و مصاحبه نیمهساختاریافته با خبرگان برای برنامهدرسی هیوتاگوژیکی دوره دوم متوسطه، برای بهبود برنامهدرسی هیوتاگوژیکی باید زمینه را برای تحقق مضامین شناساییشده فراهم آورد.
علوم اجتماعی
عباس رزاقی؛ مصطفی قادری؛ کامبیز پوشنه؛ علیرضا عصاره
چکیده
هدف: امروزه با توجه به رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات، اهمیت بهرهگیری از برنامهدرسی آنلاین افزایش پیدا کرده است. بنابراین، هدف این مطالعه شناسایی عناصر و شاخصها و اعتباریابی الگوی جامع برنامهدرسی آنلاین بود.روش: این مطالعه کاربردی از نوع کیفی بود که با روش سنتزپژوهی انجام شد. در پژوهش حاضر از میان پژوهشهای مرتبط با حیطه پژوهش ...
بیشتر
هدف: امروزه با توجه به رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات، اهمیت بهرهگیری از برنامهدرسی آنلاین افزایش پیدا کرده است. بنابراین، هدف این مطالعه شناسایی عناصر و شاخصها و اعتباریابی الگوی جامع برنامهدرسی آنلاین بود.روش: این مطالعه کاربردی از نوع کیفی بود که با روش سنتزپژوهی انجام شد. در پژوهش حاضر از میان پژوهشهای مرتبط با حیطه پژوهش تعداد 75 مورد با روش هدفمند انتخاب و یادداشتبرداری از آنها جهت دستیابی به یک جمعبندی مناسب درباره الگوی جامع برنامهدرسی آنلاین صورت پذیرفت. همچنین، برای بررسی اعتباریابی الگوی مذکور از 32 نفر از خبرگان استفاده شد که آنان درباره اهمیت هر یک از 31 پرسش درباره اعتبار الگوی جامع برنامهدرسی آنلاین نظر دادند. در نهایت، دادهها با روشهای سنتزپژوهی و دلفی فازی تحلیل شدند.یافتهها: یافتههای سنتزپژوهی نشان داد که برای برنامهدرسی آنلاین 174 شاخص در 13 عنصر شامل اهداف (با 10 شاخص)، دانشآموز (با 12 شاخص)، معلم (با 14 شاخص)، محتوا (با 15 شاخص)، پشتیبان (با 12 شاخص)، گروهبندی (با 17 شاخص)، حضور (با 11 شاخص)، فناوری (با 11 شاخص)، زمان (با 11 شاخص)، محیط یادگیری (با 12 شاخص)، تعامل (با 23 شاخص)، مواد و منابع (با 8 شاخص) و ارزشیابی (با 18 شاخص) شناسایی شد. یافتههای دلفی فازی در دور دوم نشان داد که از 31 پرسش درباره اعتباریابی الگوی جامع برنامهدرسی آنلاین، الگوی مذکور دارای اعتبار مناسبی بود.نتیجهگیری: الگوی جامع و معتبر برنامهدرسی آنلاین این مطالعه میتواند توسط متخصصان و برنامهریزان درسی جهت بهبود آموزش آنلاین مورد استفاده قرار گیرد.
روانشناسی
کمال الدین یارعلی؛ طیبه تجری؛ مریم صفری
چکیده
هدف: توجه به تدریس کارآفرینانه در عناصر برنامهدرسی اهمیت زیادی دارد و بر همین اساس، هدف این مطالعه، واکاوی عناصر برنامهدرسی تدریس کارآفرینانه در حوزه علوم انسانی آموزش عالی ایران بود.روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی بود. جامعه این مطالعه همه خبرگان و متخصصان کشور شامل شش گروه راهانداز کسبوکار و تأسیس ...
بیشتر
هدف: توجه به تدریس کارآفرینانه در عناصر برنامهدرسی اهمیت زیادی دارد و بر همین اساس، هدف این مطالعه، واکاوی عناصر برنامهدرسی تدریس کارآفرینانه در حوزه علوم انسانی آموزش عالی ایران بود.روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی بود. جامعه این مطالعه همه خبرگان و متخصصان کشور شامل شش گروه راهانداز کسبوکار و تأسیس شرکتهای دانشبنیان، همکاری با نهادهای واسطهای کارآفرینانه، آموزش و تدریس کارآفرینی، تألیف مقاله، کتاب و راهنمایی یا مشاوره پایاننامه و رساله در زمینه کارآفرینی، متخصص برنامهریزی درسی و مدیران آموزش عالی در دانشگاههای ایران در سال تحصیلی 400-1399 بودند. نمونهها طبق اصل اشباع نظری و با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند که تعداد آنها 25 نفر بود. ابزار پژوهش حاضر مصاحبه نیمهساختاریافته بود که روایی و پایایی آن مورد بررسی و تایید قرار گرفت. دادهها با روش کدگذاری مبتنی بر نظریه دادهبنیاد در نرمافزار MAXQDA تحلیل شدند.یافتهها: یافتههای پژوهش حاضر نشان داد که عناصر برنامهدرسی تدریس کارآفرینانه در حوزه علوم انسانی آموزش عالی ایران 216 مفهوم در 47 مولفه و 6 مقوله داشت. مقوله شرایط علّی شامل 8 مولفه و33 مفهوم، مقوله شرایط زمینهای شامل 8 مولفه و 36 مفهوم، مقوله شرایط مداخلهگر شامل 9 مولفه و 28 مفهوم، مقوله محوری شامل 5 مولفه و 39 مفهوم، مقوله راهبردها شامل 12 مولفه و 54 مفهوم و مقوله پیامدها شامل 5 مولفه و 26 مفهوم بود.نتیجهگیری: بر اساس یافتههای این مطالعه، متخصصان و برنامهریزان درسی میتوانند گام موثری در جهت بهبود برنامهدرسی تدریس کارآفرینانه در حوزه علوم انسانی آموزش عالی بردارند.
فاطمه ظهیری؛ مریم صفری؛ حسنیه گودرزی؛ علی اصغر بیانی
چکیده
هدف: در سازمان آموزشوپرورش برنامهدرسی متنوع و زیادی وجود دارد و این پژوهش با هدف طراحی الگوی برنامهدرسی مبتنی بر مولفههای زیباییشناسی و هنر در دوره متوسطه دوم انجام شد.روششناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی بود. جامعه پژوهش دارای دو بخش اسناد مکتوب مرتبط با موضوع بودند که تعداد 35 سند با روش نمونهگیری ...
بیشتر
هدف: در سازمان آموزشوپرورش برنامهدرسی متنوع و زیادی وجود دارد و این پژوهش با هدف طراحی الگوی برنامهدرسی مبتنی بر مولفههای زیباییشناسی و هنر در دوره متوسطه دوم انجام شد.روششناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی بود. جامعه پژوهش دارای دو بخش اسناد مکتوب مرتبط با موضوع بودند که تعداد 35 سند با روش نمونهگیری هدفمند و خبرگان مرتبط با موضوع بودند که تعداد 15 نفر با روش نمونهگیری گلولهبرفی بهعنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش یادداشتبرداری از اسناد و مصاحبه با خبرگان بود که روایی آنها با روشهای مقبولیت و قابلیت تایید، تایید شد و پایایی آن با روش ضریب توافق بین دو کدگذار 86/0 بدست آمد. دادهها با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرمافزار One Note تحلیل شدند.یافتهها: یافتهها نشان داد که برای الگوی برنامهدرسی مبتنی بر مولفههای زیباییشناسی و هنر در دوره متوسطه دوم 485 شاخص، 24 مولفه و 10 بعد در قالب چهار عنصر هدف، محتوا، روشهای تدریس و ارزشیابی شناسایی شد؛ بهطوری که در عنصر هدف 2 بعد و 5 مولفه شامل مهارتی (با 2 مولفه اهداف اکتسابی و اهداف شناختی و فراشناختی) و فردی (با 3 مولفه اهداف مبتنی بر یادگیرنده، اهداف زیباشناختی و اهداف اخلاقی)، در عنصر محتوا 3 بعد و 8 مولفه شامل محیطی (با 2 مولفه محیط یادگیری و محتوای مبتنی بر یادگیرنده)، هنری- فرهنگی (با 2 مولفه محتوای مبتنی بر اجتماع و فرهنگ و محتوای مبتنی بر هنر و زیباییشناسی) و فرم محتوا (با 4 مولفه فرم ادبی، فرم نمایشی، فرم تجسمی و فرم ترسیمی/ بصری)، در عنصر روشهای تدریس 3 بعد و 7 مولفه شامل هنری (با 2 مولفه زیباشناختیمحور و طبیعتمحور)، نوآورانه (با 2 مولفه خلاقیتمحور و تیممحور و مشارکتمحور) و فنی- انسانی (با 3 مولفه رسانهمحور، پروژهمحور و کارگاهمحور و قابلیت معلم در تدریس) و در عنصر ارزشیابی 2 بعد و 4 مولفه شامل علمی (با 2 مولفه ارزشیابی کیفی و ارزشیابی مبتنی بر نتایج) و هنری- اخلاقی (با 2 مولفه ارزشیابی زیباشناختی و ارزشیابی اخلاقی) وجود داشت. در نهایت، الگوی برنامهدرسی مبتنی بر مولفههای زیباییشناسی و هنر در دوره متوسطه دوم طراحی شد.بحث و نتیجهگیری: الگوی طراحیشده برنامهدرسی مبتنی بر مولفههای زیباییشناسی و هنر در دوره متوسطه دوم پژوهش حاضر همراه با سایر الگوهای طراحیشده میتواند توسط متخصصان و برنامهریزان درسی در طراحی الگوی جامع برنامهدرسی مورد استفاده قرار گیرد.
سیده بتول حسینی؛ علیرضا صادقی؛ علی اکبر خسروی بابادی؛ مهدی دوایی
چکیده
هدف: برنامهدرسی فوقبرنامه میتواند نقش موثری در بهبود برنامهدرسی داشته باشد. در نتیجه، هدف این مطالعه سنتزپژوهی مولفههای برنامهدرسی فوقبرنامه بود.روششناسی: این مطالعه از نظر هدف، بنیادی و از نظر شیوه اجرا، کیفی از نوع سنتزپژوهی بود. جامعه پژوهش مقالههای مرتبط با برنامهدرسی فوقبرنامه سالهای 1379 الی 1399 به تعداد 200 ...
بیشتر
هدف: برنامهدرسی فوقبرنامه میتواند نقش موثری در بهبود برنامهدرسی داشته باشد. در نتیجه، هدف این مطالعه سنتزپژوهی مولفههای برنامهدرسی فوقبرنامه بود.روششناسی: این مطالعه از نظر هدف، بنیادی و از نظر شیوه اجرا، کیفی از نوع سنتزپژوهی بود. جامعه پژوهش مقالههای مرتبط با برنامهدرسی فوقبرنامه سالهای 1379 الی 1399 به تعداد 200 مورد بودند که تعداد 113 مورد آنها پس از بررسی اولیه با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش یادداشتبرداری از مقالههای مرتبط با برنامهدرسی فوقبرنامه بود. دادههای حاصل از یادداشتبرداری با روش تحلیل محتوا تحلیل شدند.یافتهها: یافتهها نشان داد که برای برنامهدرسی فوقبرنامه 53 مولفه شناسایی شد که مهمترین آنها شامل: 1. اثربخشی فعالیتهای فوقبرنامه، 2. تاثیر فعالیتهای فوقبرنامه بر رشد اجتماعی و تمامی ابعاد مهارتهای اجتماعی، 3. اجرای اصول و ویژگیهای فعالیتهای فوقبرنامه، 4. علل عدم مشارکت در فعالیتهای فوقبرنامه، 5. تاثیر فعالیتهای فوقبرنامه بر پیشرفت تحصیلی، 6. تاثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و غیره بر فعالیتهای فوقبرنامه، 7. نقش مطالعه، ورزش، سخنرانی علمی و کارگاههای آموزشی بر فعالیتهای فوقبرنامه، 8. برنامهها، تشکیلات، نیروی انسانی، بودجه و امکانات فوقبرنامه، 9. هماهنگی فعالیتها بر اساس تمایل، نیازها، علائق و استعدادها، 10. تأمین سلامتی، بالابردن سطح سلامتی و ارتقای سلامت افراد و 11. شناسایی آثار و ارزشهای فعالیتهای فوقبرنامه در راستای تحول در برنامه رسمی بودند.بحث و نتیجهگیری: نتایج این مطالعه برخی از مهمترین مولفههای برنامهدرسی فوقبرنامه را مشخص ساخت که متخصصان و برنامهریزان بر اساس آنها میتوانند گام موثری در جهت بهبود طراحی و اجرای برنامهدرسی فوقبرنامه بردارند.
مهناز پرموز؛ افسانه صابر گرکانی؛ فریبا حنیفی
چکیده
چکیدههدف: کیفیت برنامهدرسی نقش مهمی در موفقیت و عملکرد تحصیلی دارد. در نتیجه، هدف این مطالعه بررسی وضعیت مولفههای ارزشیابی کیفیت برنامهدرسی در مدارس ابتدایی شهر تهران بود.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه بخش کیفی خبرگان و اساتید برنامهدرسی شهر تهران بودند که طبق اصل اشباع ...
بیشتر
چکیدههدف: کیفیت برنامهدرسی نقش مهمی در موفقیت و عملکرد تحصیلی دارد. در نتیجه، هدف این مطالعه بررسی وضعیت مولفههای ارزشیابی کیفیت برنامهدرسی در مدارس ابتدایی شهر تهران بود.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه بخش کیفی خبرگان و اساتید برنامهدرسی شهر تهران بودند که طبق اصل اشباع نظری تعداد 12 نفر از آنها با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه بخش کمی معلمان زن و مرد مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 به تعداد 23593 نفر بودند که طبق جدول کرجسی و مورگان تعداد 377 نفر از آنها با روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش مصاحبه نیمهساختاریافته و پرسشنامه محققساخته بودند که روایی مصاحبهها با روش مثلثسازی تایید و پایایی آن با روش ضریب توافق بین دو کدگذار 83/0 محاسبه شد و روایی صوری پرسشنامه با نظر خبرگان تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 85/0 محاسبه شد. دادهها با روشهای کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرمافزار MAXQDA و آزمون تی یک نمونهای در نرمافزار SPSS تحلیل شدند.یافته ها: یافتهها نشان داد که ارزشیابی کیفیت برنامهدرسی در مدارس ابتدایی دارای 108 شاخص در 23 مولفه و 6 بعد شامل رویکرد سیستمی ارزشیابی کیفیت برنامهدرسی (با 4 مولفه تفکر راهبردی، تعمیمپذیری اهداف، دریافت بازخورد اصلاحی و تسهیل فرآیند یاددهی و یادگیری)، ارزشیابی کیفی فعالیتها (با 3 مولفه ارزشیابی فعالیتهای انگیزشی، ارزشیابی فعالیتهای کاربردی و ارزشیابی فعالیتهای برنامهدرسی)، کیفیتبخشی امکانات و فناوریهای نوین (با 3 مولفه امکانات فرهنگی و ورزشی، امکانات آموزشی و امکانات رفاهی)، کیفیتبخشی عوامل ساختاری (با 4 مولفه کمبود منابع و توزیع نامناسب، آیندهنگری ضعیف، ارتباطات فردی و سازمانی و عدم انضباط کاری)، کیفیتسنجی اصول برنامهدرسی (با 4 مولفه انعطافپذیری، توالی برنامهدرسی، سودمندی برنامهدرسی و جامعیت برنامهدرسی) و کیفیتسنجی مدیریت استراتژیک برنامهدرسی (با 5 مولفه بهبود ظواهر برنامهدرسی، بهبود محتوای برنامهدرسی، انسجام برنامهدرسی، ترسیم چشمانداز و رشد هویت ملی- مذهبی) بود. همچنین، مولفههای تفکر راهبردی، تعمیمپذیری اهداف، تسهیل فرآیند یاددهی و یادگیری، ارزشیابی فعالیتهای انگیزشی، ارزشیابی فعالیتهای کاربردی و ارزشیابی فعالیتهای برنامهدرسی، امکانات فرهنگی و ورزشی، امکانات آموزشی، امکانات رفاهی، کمبود منابع و توزیع نامناسب، آیندهنگری ضعیف، ارتباطات فردی و سازمانی، انعطافپذیری، توالی برنامهدرسی، سودمندی برنامهدرسی، بهبود ظواهر برنامهدرسی، بهبود محتوای برنامهدرسی، انسجام برنامهدرسی، ترسیم چشمانداز و رشد هویت ملی- مذهبی در وضعیت مطلوب قرار داشتند، اما مولفههای دریافت بازخورد اصلاحی، عدم انضباط کاری و جامعیت برنامهدرسی در وضعیت نامطلوب قرار داشتند (001/0P<).بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه برای متخصصان و برنامهریزان آموزشوپرورش تلویحات کاربردی بسیاری دارد و آنان بر اساس نتایج این مطالعه میتوانند گام موثری در راستای بهبود مولفههای ارزشیابی کیفیت برنامهدرسی و بهویژه سه مولفه دریافت بازخورد اصلاحی، عدم انضباط کاری و جامعیت برنامهدرسی بردارند.
علوم اجتماعی
معصومه نجفی؛ سودابه عضدالملکی؛ اشرف السادات حسینی میر صفی
چکیده
هدف: با توجه به اهمیت سواد اطلاعاتی در عصر حاضر و لزوم گنجاندن آن در برنامهدرسی دانشآموزان، پژوهش حاضر با هدف طراحی الگو و اعتبارسنجی سواد اطلاعاتی در برنامهدرسی دانشآموزان دوره دوم متوسطه انجام شد.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی خبرگان رشتههای برنامهدرسی ...
بیشتر
هدف: با توجه به اهمیت سواد اطلاعاتی در عصر حاضر و لزوم گنجاندن آن در برنامهدرسی دانشآموزان، پژوهش حاضر با هدف طراحی الگو و اعتبارسنجی سواد اطلاعاتی در برنامهدرسی دانشآموزان دوره دوم متوسطه انجام شد.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی خبرگان رشتههای برنامهدرسی و آموزش سواد اطلاعاتی شهر تهران در سال 1402 بودند که تعداد 16 نفر از خبرگان (طبق اصل اشباع نظری) با روش نمونهگیری هدفمند بهعنوان نمونه انتخاب شدند. جامعه پژوهش در بخش کمّی دانشآموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 1402-1401 بودند که 400 نفر از آنها با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای بهعنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش مصاحبه نیمهساختاریافته با خبرگان و تکمیل پرسشنامه محققساخته توسط دانشآموزان بودند که شاخصهای روانسنجی آنها تایید شد. دادهها با روشهای کدگذاری و تحلیل عاملی اکتشافی تحلیل شدند.یافتهها: بر اساس یافتههای کدگذاری مصاحبهها برای سواد اطلاعاتی در برنامهدرسی دانشآموزان 40 مولفه در 7 بعد شامل دسترسی و بازیابی اطلاعات، ارزیابی اطلاعات، سازماندهی و ترکیب اطلاعات، ملاحظات اخلاقی اطلاعات، ارتباطات و اشتراکگذاری اطلاعات، عوامل شناختی یادگیری سواد اطلاعاتی و عوامل انگیزشی یادگیری سواد اطلاعاتی شناسایی شد. همچنین، نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که 13 مولفه توانستند 81 درصد و هر 40 مولفه توانستند 100 درصد واریانس سواد اطلاعاتی در برنامهدرسی دانشآموزان را تبیین کنند، بار عاملی هر 40 مولفه بالاتر از 70/0 بود و سواد اطلاعاتی در برنامهدرسی دانشآموزان بر هر 7 بعد و هر بعد بر مولفههای آن اثر مستقیم و معنادار داشت (001/0P). بنابراین، الگوی طراحیشده سواد اطلاعاتی در برنامهدرسی دانشآموزان دارای اعتبار مناسبی بود.نتیجهگیری: بر اساس نتایج این مطالعه جهت بهبود سواد اطلاعاتی در برنامهدرسی دانشآموزان میتوان زمینه را برای تحقق ابعاد و مولفههای شناساییشده فراهم کرد.
علوم اجتماعی
فاطمه آقاخانی؛ افسانه صابر گرکانی؛ علاءالدین اعتماد اهری
چکیده
هدف: سرزندگی نقش مهم و موثری در بهبود و ارتقای متغیرهای روانشناختی و تحصیلی در دانشآموزان دارد. بنابراین، هدف این مطالعه، ارائه مدل برنامهدرسی مبتنی بر سرزندگی در دانشآموزان مقطع ابتدایی بود.روششناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف و روش اجرا بهترتیب کاربردی و توصیفی از نوع کمی بودند. جامعه پژوهش معلمان مقطع ابتدایی شهر تهران در سال ...
بیشتر
هدف: سرزندگی نقش مهم و موثری در بهبود و ارتقای متغیرهای روانشناختی و تحصیلی در دانشآموزان دارد. بنابراین، هدف این مطالعه، ارائه مدل برنامهدرسی مبتنی بر سرزندگی در دانشآموزان مقطع ابتدایی بود.روششناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف و روش اجرا بهترتیب کاربردی و توصیفی از نوع کمی بودند. جامعه پژوهش معلمان مقطع ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 11526 نفر بودند که تعداد 374 نفر از آنها بر اساس جدول کرجسی و مورگان با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای بهعنوان نمونه انتخاب شدند. نمونهها به پرسشنامه محققساخته برنامهدرسی مبتنی بر سرزندگی در دانشآموزان مقطع ابتدایی (100 سوالی) پاسخ دادند که شاخصهای روانسنجی آن قابل قبول بود. دادهها با روشهای تحلیل عاملی اکتشافی و مدلیابی معادلات ساختاری در نرمافزارهای SPSS و Smart PLS تحلیل شدند.یافتهها: یافتهها نشان داد که برنامهدرسی مبتنی بر سرزندگی در دانشآموزان مقطع ابتدایی در مقوله اصلی یعنی برنامهدرسی مبتنی بر سرزندگی شامل انگیزش و باور مثبت، روابط اجتماعی و اشتیاق تحصیلی، در مقوله شرایط علّی شامل اهداف آموزشی، متن کتب درسی، روشهای آموزشی و ارزشیابی برنامهدرسی، در مقوله شرایط زمینهای شامل شرایط درونکلاسی و شرایط مدرسه، در مقوله شرایط مداخلهگر شامل سیاستگذاری آموزشی، محیط و فرهنگ، در مقوله راهبردها شامل تمرکززدایی و زیرساخت و در مقوله پیامدها شامل اشتیاق و رفتار بود. همچنین، بار عاملی مقوله اصلی، شرایط علّی، شرایط زمینهای، شرایط مداخلهگر، راهبردها و پیامدها بالاتر از 50/0، میانگین واریانس استخراجشده آنها بالاتر از 70/0 و پایایی آنها با روشهای آلفای کرونباخ و ترکیبی بالاتر از 80/0 برآورد شد. افزون بر آن، مدل برنامهدرسی مبتنی بر سرزندگی در دانشآموزان مقطع ابتدایی برازش مناسبی داشت و در این مدل شرایط علّی بر مقوله اصلی، مقوله اصلی، شرایط زمینهای و شرایط مداخلهگر بر راهبردها و راهبردها بر پیامدها اثر معنادار مستقیم داشت (001/0P<).نتیجهگیری: طبق نتایج این پژوهش، مدل طراحیشده برنامهدرسی مبتنی بر سرزندگی در دانشآموزان مقطع ابتدایی میتواند به برنامهریزان و متخصصان در طراحی و اجرای برنامههایی برای بهبود سرزندگی در دانشآموزان کمک نماید.